Νεολιθική εποχή (περ. 5800 – 3000 π.Χ.) /Εποχή του Χαλκού (3000–1100 π.Χ.)

Ιστορίες άγνωστες απ’ τα βάθη των αιώνων

Η περιοχή του Θερμαϊκού ήταν κατοικημένη χιλιετίες πριν από τη δημιουργία της Θεσσαλονίκης. Οι αρχαιολόγοι έχουν φέρει στο φως ίχνη οικισμών πολύ παλιών, με ρίζες στα χρόνια τα νεολιθικά. Οι πρώτοι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν εκεί όπου σήμερα φιλοξενείται η Διεθνής Έκθεση, όπου βρέθηκαν τα απομεινάρια των σπιτιών τους. Ένας άλλος, μεγάλος οικισμός, αναπτύχθηκε στην περιοχή της σημερινής Σταυρούπολης. Δεν ήταν τυχαίο που κατοικήθηκε από τόσο παλιά ο Θερμαϊκός· ήταν σπάνιο καταφύγιο στην εκβολή τεσσάρων ποταμών, που τα νερά τους είχαν λαξεύσει το πιο προστατευμένο αγκυροβόλι στο βόρειο Αιγαίο. Βορειοανατολικά, τα υψώματα του Χορτιάτη το προφύλασσαν από τους κακούς καιρούς, στα πεδινά υπήρχαν εύφορες εκτάσεις. Η θάλασσα ήταν πηγή τροφής και κανάλι επικοινωνίας, ενώ στα δάση υπήρχε άφθονο κυνήγι και ξυλεία. Αληθινός παράδεισος θα φάνταζε ο τόπος στα μάτια των προϊστορικών ανθρώπων. Έστησαν τα νοικοκυριά τους σε διάσπαρτα χωριά, που «περιέβαλλαν επί αιώνες, σαν ένα στεφάνι» τον Θερμαϊκό.

Την εποχή του Χαλκού οι οικισμοί γνώρισαν μέρες ακμής. Καθώς τα κτίρια ήταν από φθαρτά υλικά -όπως ξύλα, άχυρα, καλάμια, δέρματα, ωμές πλίνθοι- τα ίχνη τους είναι δυσεύρετα. Αποτελούν ωστόσο τον μοναδικό μας οδηγό για τη μακρινή προϊστορία που δεν την φωτίζουν γραπτές πηγές. Συχνά τα προϊστορικά κατάλοιπα κρύβονται στο εσωτερικό λόφων –«τούμπες» τους ονομάζουν οι αρχαιολόγοι– που δημιούργησε η αδιάκοπη κατοίκηση. Σαν παράξενες χωμάτινες νησίδες ξεφυτρώνουν εδώ κι εκεί, θυμίζοντας τις πανάρχαιες ρίζες της πόλης.

 

Αυτό το ήξερες;

Αιώνες πολλούς έμειναν ανεξερεύνητες οι αινιγματικές τούμπες του Θερμαϊκού. Πρώτη φορά τις ανέφεραν περιηγητές, με τις τουρκικές τους ονομασίες, στην οθωμανική εποχή. Στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο χρησίμευσαν για στρατόπεδα ή καταφύγια των συμμάχων. Οι ανασκαφές φέρνουν ως σήμερα στο φως τα παμπάλαια μυστικά τους!

 

 

Συγγραφέας: Λίλα Πατσιάδου