Η Αθήνα κάτω από τη λατινική κυριαρχία (1204 - 1456)

Όταν «αι Αθήναι» έγιναν «Σετίνες»

Δυόμιση ολόκληρους αιώνες έμειναν οι Λατίνοι στην Αθήνα. Καθώς δεν γνώριζαν ελληνικά, αποκαλούσαν την πόλη «Σετίνες» («Castel de Setines») από λανθασμένη χρήση της αρχαίας ονομασίας της. Η πόλη συρρικνώθηκε οικιστικά, ανάμεσα στο «υστερορωμαϊκό» τείχος και το Ριζόκαστρο που έχτισαν οι φράγκοι δούκες γύρω από την Ακρόπολη στο α΄ μισό του 13ου αιώνα. Θύμιζε μικρό χωριό σε σύγκριση με το παρελθόν, με πέντε ή έξι χιλιάδες κατοίκους. Έξω από το ασφυκτικό αυτό περιβάλλον, το παρελθόν ήταν παντού ορατό. Ως εκεί που έφτανε το μάτι κυριαρχούσαν ερείπια των αρχαίων κτιρίων, εντυπωσιακά χαλάσματα των αρχαίων τειχών, βυζαντινές εκκλησίες.  Η αρχαία Αγορά βρέθηκε εκτός των ορίων της πόλης και από τον 13ο ως τον 17ο αιώνα ήταν πολύ αραιοκατοικημένη.

Η Ακρόπολη έγινε απόρθητο μεσαιωνικό κάστρο. Εδώ εγκαταστάθηκαν η φρουρά, η διοίκηση, ο λατίνος δούκας και φιλοξενούνταν οι επίσημοι επισκέπτες της πόλης. Οι φρουροί σφράγισαν τη μεγάλη πύλη στα δυτικά και οι κάτοικοι έμπαιναν από τη μικρή είσοδο κάτω από τον ναό της Απτέρου Νίκης. Στα Προπύλαια χτίσθηκε ο φράγκικος πύργος, που ήταν για πολλούς αιώνες το ψηλότερο σημείο της πόλης, και ο πύργος Βelvedere στα ανατολικά.  Από εκεί οι υπερασπιστές του κάστρου μπορούσαν να ελέγχουν ολόκληρο το λεκανοπέδιο μέχρι τη θάλασσα. Στις βυζαντινές εκκλησίες οι Λατίνοι πρόσθεσαν καμπαναριά. Το 1456, το κάστρο έπεσε στα χέρια των Οθωμανών.

«Εδώ είδα… τα τεράστια τείχη, τα κατερειπωμένα… και στην πόλη και στους αγρούς αμύθητο πλούτο μαρμαρένιων κτιρίων, ναών, σπιτιών και κάθε λογής γλυπτών θαυμαστής τέχνης. Κι όλα αυτά σ’ έναν απέραντο όγκο συντριμμάτων. Το πιο αξιοθέατο μνημείο βρίσκεται στην Ακρόπολη. Είναι ο μεγαλόπρεπος, αξιοθαύμαστος, μαρμαρένιος ναός της Παλλάδος, το θεϊκό έργο του Φειδία με τους 58 περίλαμπρους κίονες. Είναι καταστόλιστος από τα ευγενικότερα ανάγλυφα που σμίλεψε ποτέ η υψηλότερη τέχνη γλύπτη…»

Κυριακός από την Αγκώνα

 

Αυτό το ήξερες;

Χίλια περίπου σπίτια είχε η Αθήνα το 1395, σύμφωνα με τους υπολογισμούς ενός ιταλού συμβολαιογράφου. 

 

Αυτό το ήξερες;

Τον 15ο  αιώνα φθάνει στην πόλη ο αρχαιολάτρης Κυριακός από την Αγκώνα και σχεδιάζει τα αρχαία μνημεία. Είναι ο πρώτος που χρησιμοποιεί μετά από πολλούς αιώνες την ονομασία «Acropolis» αντί για «Κάστρο». Θαυμάζει πολύ τον Παρθενώνα που τότε ήταν ακόμη ανέπαφος και τον περιγράφει σαν «ναό της Παλλάδας θαυμαστό έργο του Φειδία».

 

 

Συγγραφέας: Λίλα Πατσιάδου