Η Αθήνα της Αρχαϊκής Εποχής (700 – 480 π.Χ.)
Η Αθήνα παίρνει σιγά σιγά τη μορφή οργανωμένης πόλης. Kάθε περιοχή έχει συγκεκριμένη χρήση. Οι δημόσιοι χώροι και τα δημόσια κτίρια αποκτούν εντυπωσιακή όψη. Η κατοικημένη περιοχή περιβαλλόταν από αμυντικό περίβολο που, πιθανώς, ισοπεδώθηκε από τους Πέρσες (480 π.Χ.)
Ο λόφος της Πνύκας φιλοξενεί τις συνελεύσεις της Εκκλησίας του Δήμου. Η δημόσια ζωή μεταφέρεται στην «Αγορά του Σόλωνα» ανατολικά του Αγοραίου Κολωνού, μεταξύ του λόφου του Αρείου Πάγου και του ποταμού Ηριδανού, όπου βρισκόταν από τους μυκηναϊκούς χρόνους το νεκροταφείο της πόλης. Οι Αθηναίοι την ονόμαζαν και «Κεραμεικό» από τον δήμο Κεραμέων στον οποίο ανήκε. Η Αγορά έγινε η καρδιά της πόλης για πολλούς αιώνες. Ο ελεύθερος χώρος πλαισιώθηκε με δημόσια κτίρια με διοικητικές, πολιτικές και εμπορικές λειτουργίες, αλλά και με μικρά ιερά. Από το κέντρο της περνούσε ο «Δρόμος» ή «οδός των Παναθηναίων», η κεντρική και μεγαλύτερη οδική αρτηρία, που οδηγούσε στην Ακρόπολη. Τον δρόμο αυτόν ακολουθούσε κάθε τέσσερα χρόνια η λαμπρή πομπή των Παναθηναίων, με τον πέπλο της Αθηνάς. Ο χώρος της Αγοράς οριοθετήθηκε με μαρμάρινες στήλες με επιγραφές («όροι»).
Η επίσημη λατρεία των θεών γινόταν στην Ακρόπολη, σε μνημειώδεις ναούς που όμοιούς τους δεν είχαν ξαναδεί στην Αθήνα. Οι περισσότεροι Αθηναίοι ζούσαν στις πυκνοκατοικημένες συνοικίες ανάμεσα στους λόφους των Νυμφών και της Πνύκας. Σαν λαβύρινθος ήταν οι γειτονιές, με στενά δρομάκια, χωρίς πολεοδομικό σχέδιο, αποχέτευση και υδροδότηση. Εκτός πόλης βρίσκονταν επίσης τα γυμνάσια της Ακαδημίας, του Λυκείου και του Κυνοσάργους, χώροι άθλησης αλλά και πνευματικής ζωής.
ΠΗΓΗ
«…ο Ιππίας, ο γιος του τύραννου Πεισίστρατου, φορολόγησε τα σκαλοπάτια, τους φράχτες αλλά και τις πόρτες των σπιτιών που άνοιγαν προς τα έξω».
(ελεύθερη απόδοση)
Αριστοτέλης, «Οικονομικά» ΙΙ, 2, 4
Αυτό το ήξερες;
Στο καταστροφικό τους πέρασμα το 480 π.Χ., οι Πέρσες πυρπόλησαν τα επιβλητικά κτίρια της Ακρόπολης. Ο «αρχαίος ναός» και τα βοηθητικά κτίσματα που υπήρχαν στον βράχο καταστράφηκαν. Την ίδια τύχη είχαν ο λεγόμενος Προπαρθενώνας και το αρχαϊκό πρόπυλο που χτίζονταν ακόμη.
Συγγραφέας: Λίλα Πατσιάδου